De kracht van zelfreflectie

Het is misschien wel het moeilijkste onderdeel binnen je (werkende) leven: zelfreflectie. Ik probeer altijd zoveel mogelijk terug te kijken op de dingen die ik heb gedaan om mezelf daarna de vraag te stellen hoe ik het beter had kunnen doen. Dit is een simpele vorm van zelfreflectie die veel mensen al toepassen, maar het kan ook uitgebreider. Bijvoorbeeld aan het einde van een groot project waarbij verschillende mensen betrokken waren.

Wat is zelfreflectie precies?

Wanneer je de term ‘zelfreflectie’ opzoekt in de Dikke van Dale kom je uit bij zelfbespiegeling: be­spie­ge­ling over zich­zelf, over zijn doen en la­ten, over de vraag: wie ben ik? In principe hou je jezelf dus een spiegel voor. Je kijkt naar een project of naar de afgelopen periode en vraagt jezelf af: waarom heb ik dit op deze manier aangepakt? Zou ik het de volgende keer weer zo doen? Waarom wel of niet? Daarbij kijk je ook naar de gebruikte competenties en de emotie die het bij jezelf losmaakte. Kreeg je stress van bepaalde facetten binnen het project of kreeg je juist veel energie?

Leuk, maar hoe pak ik het aan?

Om echt resultaat te halen uit zelfreflectie zul je dit serieus op moeten pakken en ook regelmatig moeten doen om de patronen te herkennen. Hier zijn al een tal van methodes voor bedacht, zomaar even een greep hieruit: STAR, persoonlijkheidsmodel van Bateson en de big five persoonlijkheidstest. Aan de hand van deze methoden kun je zeer grondig aan zelfreflectie doen, maar ik deel graag een aantal stappen die je kunt doorlopen bij zelfreflectie.

1) Ga er echt voor zitten
Schakel je telefoon uit en kijk even niet naar je mail. Je moet in dit proces niet afgeleid worden maar je totaal kunnen focussen. Probeer een moment op de dag te vinden dat je echt even tijd voor jezelf hebt.

2) Stel de juiste vragen
Een vitaal onderdeel van zelfreflectie is het stellen van de juiste vragen. De juiste vragen zijn de vragen die helpen om een ‘probleem’ bloot te leggen en daarmee het bewustzijn te creëren dat dit probleem bestaat. De beste vragen beginnen met ‘hoe kan ik…’. Vragen die beginnen met ‘waarom…’ zijn vaak de start van een zelfreflectie, maar niet de meest effectieve. Vraag jezelf daarom zo snel mogelijk ‘hoe’ vragen wanneer je achter de ‘waarom’ bent gekomen. Je wilt namelijk niet weten waarom zoiets is, maar hoe je het anders/beter kunt doen.
Een aantal voorbeelden:

• Wat ging er fout in dit project?
• Hoe kan ik het de volgende keer beter aanpassen?
• Hoe kom ik sneller tot het gewenste resultaat?

3) Wees eerlijk tegen jezelf
Wanneer je jezelf deze vragen stelt moet je ze uiteraard ook eerlijk beantwoorden. Denk hierbij niet aan wat een ander ervan zou vinden/doen, maar kijk puur naar je eigen competenties en emoties. Wanneer je niet compleet eerlijk bent zul je terugvallen in dezelfde patronen die je eigenlijk wilt doorbreken.

4) Schrijf het helemaal uit
Het hele idee van zelfreflectie is om tot de kern van een ‘probleem’ te komen en je eigen áha-moment’ te creëren. Wanneer je dit hebt ben je tot nieuwe inzichten gekomen die je hiervoor nog niet had en waarmee je een betere kijk hebt op de situatie.

Vaak is het een uitgebreid proces om tot dit moment te komen en zal het niet bij één vraag blijven die je jezelf moet stellen. Schrijf daarom alles voor jezelf uit en lees het nog een keer door. Zo kun je het hele proces nogmaals ervaren en hier weer ervaring uit opdoen.

5) Hou je aan je besluit
Wanneer je je ‘aha-moment’ hebt gehad en een mooi antwoord hebt geformuleerd op je hoofdvraag, moet je je hier in de praktijk ook echt aan gaan houden. Misschien houdt dit in dat je ergens mee moet stoppen of juist iets extra’s moet doen. Wat het ook is, hou je aan hieraan. Het is namelijk de kennis die je zelf hebt opgedaan na een uitgebreide analyse.

Wat heeft dit met marketing te maken?

Eigenlijk heeft het overal mee te maken, dus ook met marketing(projecten). Wij stellen ons bij Leadgate ook altijd de vragen als: hoe hadden we het beter kunnen doen, hoe zijn we tot dit resultaat gekomen of hoe goed heeft dit uitgepakt voor de klant? Wanneer we ons regelmatig deze vragen blijven stellen, kunnen we sneller patronen herkennen en hier sneller op inspringen. We kunnen onze processen verbeteren en daarmee ook het plezier in ons werk behouden.